1923-1930
Willem heeft ontslag gekregen bij de kweekschool in Rotterdam en gaat weer terug naar ’s Gravenhage. Degene die hem opvolgde in 1916 toen hij de baan in Rotterdam aanvaardde, De heer Reinders, vertrekt bij het Nederlandsch lyceum en Willem wordt weer directeur van de H.B.S. afdeling en conrector.
Zoon Reinder, 12 jaar, dochter Aukjen, 11 jaar en moeder Lefferdina komen ook weer terug in hun oude stad. Voor jongste zoon Robert is ’s Gravenhage nieuw, hij is in 1919 geboren in Rotterdam en is dus 4 jaar als hij naar Den haag komt
- Auk en Rob. 2. Reinder. 3. Willem en Lefferdina.
Het gezin Reindersma gaat wonen naast de school in de Willemstraat.
(Deze foto komt van internet van de Haagse Beeldbank, het Haags Gemeentearchief)
Weer terug in Den Haag neemt Willem Reindersma zitting in het bestuur van de Haagsche schoolvereeniging. Auk, zijn dochter, zit daar in de vijfde klas. Oudste zoon Reinder, 12 jaar, gaat naar het Nederlandsch lyceum en Rob de jongste zit nog op de kleuterschool, óók onderdeel van de Haagsche schoolvereeniging.
Bij de Haagsche schoolvereeniging op de Nassaulaan is een Muloschool gevestigd waar men een opleiding kan volgen voor het lyceum, H.B.S., of de handelsschool. Leerstof van twee jaar wordt verdeeld over drie jaar.
Eind december 1924 vraagt Mevrouw Reindersma in een advertentie om een dienstbode. De dienstbode zou op 1 mei 1925 kunnen komen werken, of eerder.
In 1925, het jaar waarin dochter Auk in de hoogste klas van de lagere school zit, de Haagsche schoolvereeniging gaat het schoolreisje voor de hoogste klassen naar het Muiderslot. In de Haagsche courant van 27 juni 1925 staat een verslag van dit uitje.
Onderweg naar het Muiderslot is er een klein buitje, maar verder houdt het weer zich goed. Eerst gaat de reis van station Den Haag naar Amsterdam. Vanaf de de Ruyterkade gaat de reis met een versierde boot verder. Eenmaal aangekomen in het Muiderslot worden de kinderen onder grote stilte door de ‘slotvoogd’ binnengeleid in het slot. Aangekomen in de ridderzaal ontmoeten ze daar de burchtheer en diens gade in vol ornaat in kledij en wapenuitrusting van vroeger. Deze burchtheer en zijn vrouw proberen zich een beeld voor te stellen over hoe de kinderen van 1925 zullen spreken over het leven zoals zij het leefden. En dat leven laten ze dan zien. De minstrelen komen ter sprake en er wordt verteld over Floris de vijfde. Om een uur of zes zijn de kinderen weer terug in Den Haag. Leuk om een idee te krijgen hoe mijn moeder, Auk, haar afscheidsdag van de lagere school beleefde.
Ook de lagere klassen, waar Rob in zit, hebben op 28 juni een bijzondere dag. Zij krijgen op school een voorstelling van een bekend marionetten theater.
In 1925 wordt alweer de 13e vakantiecursus Pedagogiek gegeven in Amsterdam. Rommert Casimir opent de cursus en geeft 4 lessen. Ook Willem Reindersma geeft 2 lessen, die gaan over wiskunde.
Ook in Den Haag verbindt Willem zich met de volksuniversiteit en geeft hij daar cursussen.
Op 18 december 1925 staat er een interessant stukje in de Haagsche courant. Het artikel gaat over de Haagsche religieuze gemeenschap. Men wil daar graag meer vaste sprekers aantrekken waarmee jongeren een band zouden kunnen opbouwen. Willem doet daarvoor samen met anderen aanbevelingen. Rommert Casimir wordt één van de sprekers.
Eind december weer een advertentie van mevrouw Reindersma in de krant zij zoekt een dienstmeisje.
In april 1926 verschijnt een nieuw leerplan voor het wiskunde onderwijs. In de landen om ons heen is en daar al veel langer mee bezig en nu gaat dat ook in Nederland gebeuren. Het boek dat Willem Reindersma in 1910 uitgaf over ‘Het voorbereidend onderwijs in meetkunde’, dat uitging van een moderne methode wordt in het krantenartikel genoemd als één van de grondslagen voor dat nieuwe leerplan.
December 1925 houdt Rommert Casimir een lezing voor de ouders op de Haagsche Schoolvereeniging. De titel van de lezing is: “De sfeer in de opvoeding”.
28 april 1926 staat er een advertentie in de krant voor een Haagsche Schakelschool die opleidt voor de derde klassen H.B.S. en gymnasium en voor het eindexamen MULO. Deze opleiding is ook bedoeld voor kinderen uit Nederlandsch Indië die aansluiting moeten zien te vinden op het Nederlandsche systeem.
10 mei 1926 bestaat de Rotterdamsche kweekschool 10 jaar en natuurlijk is Willem Reindersma als eerste directeur van de school daarbij aanwezig. Hij wordt daar toegesproken. Er wordt een leerlingenfonds ingesteld en er wordt nog eens benadrukt dat tijdens de tijd dat Reindersma directeur was er zo’n fijne warme samenwerkingssfeer was tussen directeur, docenten en leerlingen.
Op 11 februari 1927 trouwt Roelf Siebinga, een zoon van Willem’s oudste zus Joukjen. Over deze Roelf Siebinga die huisarts was in Opeinde heb ik een blog geschreven:
Op 14 maart 1927 overlijdt Aukjen Reindersma. Moeder van Willem. Zij is 78 jaar en woont tot haar overlijden in Marum.
12 april 1927 bezoekt Prins Hendrik het Nederlandsch lyceum ter gelegenheid van een Aardrijkskunde tentoonstelling die de school georganiseerd heeft. De prins wordt ontvangen door Rommert Casimir en Willem Reindersma. De prins loopt geïnteresseerd rond en bezoekt ook nog een gymnasiumklas (waar misschien mijn moeder wel in zat, want die zat toen op het gymnasium) Prinses Juliana volgde in die tijd ook natuurkunde op het Nederlandsch lyceum. Er werd door de leerlingen gevraagd of de prins de felicitaties aan prinses Juliana wilde overbrengen, want die was binnenkort jarig.
Op 14 april 1927 wordt Willem Reindersma aan de raad van advies van de volksuniversiteit van Den Haag toegevoegd. Voorzitter van de volksuniversiteit is Jonkheer mr. R. Feith.
Juli 1928 doet Reinder Willem, oudste zoon van Willem, eindexamen H.B.S. aan het Nederlandsch lyceum.
In 1929 zal Willem aan de Rotterdamsche volksuniversiteit een cursus geven. Ook geeft hij dat seizoen een cursus bij de Haagsche volksuniversiteit.
Eind september 1929 overlijdt de congierge van de Haagsche schoolvereeninging door kolendampvergiftiging. Hij was bezig met de centrale verwarming in de kelder van de school.
2 otober 1929 zijn Willem Reindersma en Rommert Casimir aanwezig bij de begrafenis van heer J. Zijlstra van de Haagsche schoolvereeniging hij was de congierge die door kolendampvergiftiging is omgekomen.. De begrafenis is zeer druk bezocht.
22 april 1929 zet Mevr. Reindersma weer een advertentie voor een dienstmeisje.
Er komt een nieuw boekje over Meetkunde uit, geschreven door Willem Reindersma en A. van Thijn.
December 1929 besluit de stichting voor kinderstudie een serie lezingen te geven over ‘de reorganisatie van het middelbaar en gymnasiaal onderwijs’ Willem Reindersma zal bij deze lezingenserie ook een inleiding geven.
In het Vaderland van 11 januari 1930 een artikel over de conferentie die georganiseerd gaat worden door de stichting voor Kinderstudie over ‘hoe Duitsland zijn Middelbaar onderwijs heeft gereorganiseerd’. Willem Reindersma die in Duitsland geweest is om dit te ondezoeken, zal in deze reeks ook enige lezingen geven en in de krant staat het verslag van zijn eerste lezing.
1930-1940
Op 17 januari 1930 houdt Willem deze lezing bij het Centrum voor kinderstudie in Den Haag. Hij vergelijkt daarin het Duitse M.O. systeem met het Nederlandse.
In het Nieuwsblad van het Noorden van 23 januari1 930 een mooi artikel over Rommert Casimir:
In de diverse kranten natuurlijk commentaar op de lezing van Willem Reindersma. Veelal positief, maar er worden ook negatieve kanttekeningen geplaatst.
Een januari 1930 staat er een artikel in de Haagsche courant met daarin een verslag over het afscheid van prof. Rommert Casimir. Hij gaat om gezondheidsredenen weg als rector van het Nederlandsche lyceum. Bij de sprekers van dit afscheid is heel veel waardering voor Casimir te horen. Als afscheidscadeau krijgt Casimir een auto.
Casimir zelf spreekt ook en heeft bemoedigende woorden voor Willem die hem opvolgt als rector van het lyceum. In eerste instantie is het de bedoeling bij het lyceum betrokken blijft als docent. Uiteindelijk ziet hij daar vanaf.
Op 2 mei 1930 zal Willem een lezing houden op de Universiteit van Amsterdam voor de afdeling Amsterdam der vereeniging van Paedagogiek over ‘Hervorming van het Midelbaar onderwijs in Duitsland’. Hij doet dit nadat hij Duitse scholen heeft bezocht. In januari houdt hij over hetzelfde onderwerp een lezing bij het centrum voor kinderstudie in Den Haag.
Augustus 1930 doet zoon Reinder Staatsexamen om te kunnen gaan studeren.
In het Vaderland van 29 augustus 1930 staat een informatie artikel over Casimir. Hij krijgt per 1 januari 1931 ontslag. Hij vertrekt om gezondheidsredenen. Van september tot januari kan hij de tijd gebruiken om geneeskundig behandel te worden, hij krijgt dan ziekteverlof. Hij blijft leraar. Het stuk bevat een aardige levensbeschrijving.
In een later artikel in de krant blijkt dat Casimir geen leraar blijft maar als adviseur altijd ingeschakeld kan blijven voor de school.
September 1930 komt er weer een boek van Willem Reindersma uit. De titel is: Nieuw leerboek der natuurkunde.
September 1930 is Rommert Casimir aanwezig bij de onthulling van het Ot en Sien monument in het Zuiderpark in Den Haag. Het monument wordt onthuld door Prinses Juliana. In het Vaderland van 26 september staat een uitgebreid verslag:
24 november 1930 staat er een artikel in de krant dat Willem Reindersma Casimir zal opvolgen als rector van het Nederlandsch lyceum.
Op 15-12 1930 staat er een artikel in het Vaderland over het afscheid van Rommert Casimir bij het Nederlandsch lyceum:
Ook in andere kranten wordt er veel aandacht geschonken aan dat afscheid. Rommert Casimir is een bekende persoonlijkheid in de onderwijswereld en daarbuiten.
Eind december 1930 doet zoon Reinder kandidaatsexamen rechten in Leiden.
Eind april 1932 is er weer een grote aardrijkskundetentoonstelling in de school.
Eind juni 1932 doet Aukjen Heilke Reindersma, mijn moeder, eindexamen aan het gymnasium A van het Nederlandsch lyceum.
Juni 1933 neemt Willem zitting in het bestuur van de stichting School voor taal- en Letterkunde. Dit is een bekend opleidingsinstituut voor M.O. aktes voor lerarenopleidingen moderne talen.
19 juli 1933 overlijdt Roelf Siebinga, echtgenoot van Willem’s oudste zus Joukjen en vader van tante Eke Siebinga.
Op 6 november1933 overlijdt Reinder Reindersma de vader van Willem in Marum. Hij is 86 jaar geworden en sinds 1927 weduwnaar van Aukjen Reindersma.
September 1934 bestaat het Nederlandsch lyceum 25 jaar. Dat gaat in november 1934 gevierd worden.
In April 1934 slaagt Aukjen Heilke voor haar propedeutisch examen theologie aan de universiteit van Leiden.
8 september1934 wordt een deel van het 25 jarig jubileum gevierd met op vrijdag een thé-dansant voor de leerlingen en op zaterdag een bezoek aan kasteel Loevestein. Rector, oud-rector, docenten, leerlingen, ouders gaan per bus en boot naar Loevestein en worden daar ontvangen door de slotvoogd jhr. Van Panhuys.
In het Agemeen Handelsblad van 1 november 1934 staat een duidelijk stuk over het 25 jarig jublieum van het Nederlandsh lyceum.:
December 1934 doet zoon Reinder doctoraal rechten aan de universiteit van Leiden.
In december 1934 krijgt Willem Reindersma een onderscheiding: Hij wordt officier in de orde van Oranje-Nassau.
Januari 1935 krijgt het Nederlandsch lyceum van de oud-leerlingen van de school t.g.v. het 25 jarig bestaan een gebrandschilderd raam aangeboden.
Woensdag 25 maart 1936 houdt de Nederlandsche smalfilmliga een bijeenkomst in het Nederlandsch lyceum. Er worden films gedraaid met het lyceum als onderwerp en Willem Reindersma houdt inleidingen bij deze films.
December 1936 overlijdt de Heer van der Meulen oud directeur van de Haagsche schoolvereeniging. Met hem hebben Casimir en Reindersma alle jaren intensief samengewerkt. Zij zijn beide aanwezig bij de begrafenis. Casimir houdt ook een rede bij het graf.
Eind december 1936 zit Willem Reindersma aan bij het diner dat wordt gegeven t.g.v. de 70ste verjaardag van Mr. J. Limburg, die vele functies vervulde, bijv. lid van de staatsraad en o.a. ook al 28 jaar president-curator van het Nederlandsch lyceum. Willem houdt een toespraak en de jarige krijgt van het lyceum een Encyclopedia Britannica met kast maar die is bij het aanbieden van de encyclopedie nog niet gearriveerd.
In de middag is er al een bijeenkomst in de Pulchri studio, waar zeer veel prominente mensen aanwezig zijn, o.a. de minister-president. De heer Limburg wordt daar gehuldigd en hij wordt commandeur in de orde van de Nederlandsche leeuw.
In maart 1937 slaagt Aukjen Heilke Reindersma voor haar candidaats examen Theologie in Leiden. Hierna stopt ze met de studie theologie.
In de Telegraaf van 28 sept. 1937 staat een artikel over Prof. Casimir t.g.v. zijn 70ste verjaardag. Duidelijk stuk waarin ook Willem wordt genoemd en waarin een overzicht is opgenomen van de boeken die Casimir geschreven heeft.
In de nieuwe Apeldoornsch courant van 30 september staat ook een informatief stuk over Casimir waarin Reindersma genoemd wordt.
Op 25 oktober 1937 overlijdt Anna Gezina Süthoff zuster van Lefferdina. Ze is 65 jaar. Anna Gezina is getrouwd met musicus Hugo Karl Adolf Kaufmann.
26 oktober 1937 wordt Willem Reindersma 60 jaar. Mooi artikel in het Vaderland van 25 oktober.
In het Nieuwsblad De West, nieuwsblad uit en voor Suriname van 2 november 1937 staat een artikel over het oprichten van een volledige Middelbare school in Suriname. Willem Reindersma neemt zitting in het comité ter aanbeveling in Nederland. Casimir wordt adviseur.
In april 1938 wordt er weer een grote aardrijkskunde tentoonstelling gehouden op het Nederlandsch lyceum. In de Haagsche courant van 11 april staat een uitgebreid verslag én een foto van Willem met zijn jongste zoon Rob bij de opening van de tentoonstelling.
Eind April 1938 wordt Mevr. Limburg-Limburg begraven. Echtgenoot van de heer Limburg die president-curator van het Nederlandsch lyceum is. Reindersma en Casimir zijn beide bij de begrafenis aanwezig.
Begin augustus 1938 wint Willem reindersma een vliegreis naar Rome:
In het Algemeen Handelsblad van 22 januari staat een artikel over een petitionnement wat men wil gaan aanbieden aan de regering om tot een wettelijke regeling te komen voor het lyceum.
De vereniging van rectoren van lycea heeft een vergadering gehouden om te komen tot zo’n petitionnement. De vergadering wordt gehouden in het Nederlandsch lyceum.
Ook in het vaderland van dezelfde datum staat een artikel over deze vergadering.
En óók in de Haagsche courant van 23 januari is een artikel te vinden over deze kwestie.
Eind januari vindt er een onderwijscongres over de onderwijsvernieuwing plaats. In het algemeen dagblad van 25 maart een artikel daarover.
In de Tijd van 25 maart 1939 een artikel over een brief die door enkele lyceum rectoren is gestuurd naar de regering. Deze brief is ook gestuurd naar de leden van eerste en tweede kamer om te verzoeken het wetsvoorstel zo te wijzigen dat de lycea een eigen programma kunnen krijgen. Deze brief is ook ondertekend door Willem Reindersma.
Op 21 juni 1939 overlijdt Maria Süthoff zuster van Lefferdina. Zij is 54 jaar.
In het boek van J. Schoon wordt over Het Nederlandsch lyceum in de oorlog uitvoerig geschreven. In een volgend hoofdstuk wil ik met behulp van dit boek nader ingaan op dit onderwerp.
Vanaf 1940
Begin september 1940 jubileert het R.K. lyceum voor meisjes in Den Haag. Het bestaat 25 jaar. Willem Reindersma is daarbij aanwezig. In de Maasbode van 6 september is hierover een artikel te vinden.
In het Vaderland van 12 september1940 een verslag van de teraardebestelling van Gerrit Postma. Casimir en Reindersma zijn hierbij beide aanwezig en Casimir houdt een rede. Zij kennen elkaar al uit Groningen, waren alle drie in1877 geboren en zaten samen op de kweekschool daar. Zij bleven altijd ‘vrienden voor het leven’. Gerrit studeerde na de kweekschool biologie en promoveerde in dat vak. In 1911 waren Rommert en Willem beide getuigen bij het huwelijk van Gerrit Postma. Van 1909 tot 1911 was Gerrit docent op het Nederlandsch lyceum. Daarna heeft hij tot zijn dood les gegeven aan het gymnasium in Den Haag. De drie gezinnen kenden elkaar goed en waren bevriend. Gerrit Postma werd op de Waalsdorperweg in Den Haag door een auto aangereden en overleed ten gevolge van dat ongeluk.
In het Vaderland van 17 mei 1941 staat de huwelijksaankondiging van A.H. Reindersma en S.J.C.Dunlop. (mijn ouders) in de krant.
Eind juni 1941 bestaat de Gemeentelijk Kweekschool in Rotterdam 25 jaar. Willem Reindersma is als eerste- en oud directeur bij het jubileum aanwezig. Een artikel hierover is te vinden in het Rotterdamsch Nieuwsblad van 30 juni 1941
In het algemeen Handelsblad van 6-7-1941 staat bij de rubriek Burgerlijke stand dat R.W.Reindersma en E.M.Krediet van plan zijn te trouwen. Op 1 augustus1941 is het huwelijk gepland. E.M. Krediet is al eerder getrouwd geweest met Ir. P Mansvelt Beck en ze heeft een kind, Ellen. Ellen is in 1938 geboren.
Op 26 juli 1941 trouwen S.J.C.Dunlop en A.H.Reindersma.
In de staatscourant van 14 februari1942 staat dat R.W. Reindersma per 1 september 1942 is toegevoegd als inspecteur voor de prijsbeheersching in algemeenen dienst. Deze is bevoegd tot het opleggen van tuchtrechtelijke straffen en maatregelen en is in eersten aanleg toegevoegd aan het hoofd van de afdeling voor de prijsbeheersching.
Op 19 april 1942 wordt de oudste zoon van Sam en Auk geboren Samuel Johannes Cornelis. Mijn broer Sam.
Op 24 juni 1942 wordt Willem geboren. Eerste zoon van Reinder Reindersma.
Op 26 oktober1942 wordt Willem Reindersma 65 jaar. Hij gaat niet met pensioen en blijft werken.
Op 22 februari1943 overlijdt Heilkea Süthoff. Zuster van Lefferdina. Ze is 69 jaar.
Op 20 juli 1943 wordt Gustaaf Abram Dunlop geboren. Tweede zoon van Sam en Auk. Hij wordt Bram genoemd.
Op 1 november 1945 wordt Reinder tuchtrechter voor de prijzen in Almelo.
Op 25 januari 1946 staat in Trouw dat op 1 juni1946 eervol ontslag verleend zal worden aan Willem Reindersma.
Op 13 maart 1946 wordt Carolina Daniëlla Christina Dunlop geboren. 3e kind van Sam en Auk. Caroline. Tijdens de geboorte is vader Sam In Indië.
Op 22 juni 1946 overlijdt Willem Reindersma. Auk woont op dat moment in Velp met 3 kleine kinderen. Sam is in Soerabaja.
Willem overleed op 22 juni. Hieronder een fragment uit een In Memoriam voor Willem Reindersma, geschreven door T. van Lohuisen. In dit fragment wordt duidelijk dat het grote afscheid waaraan hard gewerkt werd niet door kon gegaan door de verslechterende gezondheidstoestan van Willem Reindersma. het gehele IM wordt opgenomen in deel 5 van deze serie over Willem Reindersma:
‘Op die laatste Meidag zou hij aftreden als Rector na 50 jaar lang het onderwijs in allerlei vormen trouw te hebben gediend. Er waren dan ook grote plannen om die afscheidsdag tot een voor hem onvergetelijke dag te maken, maar het heeft niet zo mogen zijn. Reeds vele maanden was hij niet meer de oude. Wel kwam hij nog dagelijks op het Lyceum om met zijn opvolger allerlei te bespreken. 22 Mei is hij er het laatst geweest. Toen de doctoren, die hem behandelden, ten slotte moesten verklaren, dat er geen genezing mogelijk was, verkeerde alle vreugde voor de afscheidsdag in diepe smart. Met Pinksteren en volgende dagen liet hij zijn vrienden een voor een komen om afscheid te nemen. 22 Juni kwam aan dit rijke leven een einde.’
In juni 1947 doet Rob doctoraal economie aan de universiteit in Rotterdam.
Op 2 december 1947 wordt in Soerabaja Helena Lefferdina geboren. Heldine (dat ben ik). Auk is in 1946 met haar 3 kinderen per boot naar Indië gegaan.
29 juni 1948 wordt Reinder benoemd tot Rechter plaatsvervanger in Almelo.
Op 22 september 1953 verloofd Rob Reindersma zich met Dieuwke van Zuiden in Den Haag en op 20-12-1953 trouwen ze.
Op 26 februari 1960 overlijdt Lefferdina Reindersma-Süthoff in Almelo. Zij is dan 80 jaar.
Op 25 februari 1969 overlijdt Johannes Siebinga, zoon van de oudste zus van Willem Reindersma, na een noodlottig ongeval.
Over deze Johannes Siebinga heb ik op deze website een blog geschreven:
Reinder Willem Reindersma, oudste zoon van Willem Reindersma, overlijdt op 4 juni 2002. Hij is gescheiden van Elisabeth Maria Krediet en is op dat moment getrouwd met Annet Roodenburg. Hij woont in Gorssel.
Op 2 juli 2005 overlijdt Aukjen Heilke Reindersma. 92 jaar oud. (mijn moeder) Zij overlijdt in Den Haag. Zij woont op dat moment in het verpleeghuis de Strijp.
Op 9 sept 1916 overlijdt Rob Reinderma. 97 jaar oud. Hij woont dan in Beetsterzwaag.
Hieronder een aantal foto’s die vermoedelijk in de hierboven tijd genomen zijn:
In het boek van Rommert Casimir over de eerste 25 jaar van het Nederlandsch lyceum veel informatie over Willem.
Ook in het boek van J. Schoon veel info over de tijd dat Willem Reindersma rector was.
Deze informatie zal ik in het volgende hoofdstuk samenvatten. (Dit hoofdstuk is nog niet klaar en zal binnenkort gepubliceerd woorden)
Ons soort mensen 