‘Het gifkastje’. Mijn eerste werkdag op de R.K. bibliotheek in Haarlem.

Ik liep in de R.K. (Rooms-Katholieke) bibliotheek in Haarlem al een tijdje stage.  Voor de opleiding jeugdbibliothecaris die ik aan de bibliotheekschool in Amsterdam volgde  Het was 1969. En toen werd er gevraagd of ik ná die opleiding daar zou willen komen werken, aangezien degene die daar toen de leiding had ging vertrekken en een baan bij een andere bibliotheek had aangenomen. Ik nam het aanbod aan..
Hoofd van de jeugdbibliotheek heette de functie. Dat klonk heel gewichtig, maar was in de praktijk een stuk minder groots. Er waren 2 meisjes, die afwisselend mee werkten op de jeugdafdeling. Ik stond in de uitlening, organiseerde zo nu en dan een activiteit en schafte de jeugdboeken aan en werkte ze in. Er was een administratieve kracht die de cataloguskaartjes typte en de boeken ‘uitleenklaar’ maakte, zoals dat heette in die tijd.

Naast deze belangrijke leidinggevende functie moest ik óók diensten draaien op de afdeling voor volwassenen. En gezien het jaartal dat ik daar in dienst kwam was de katholieke signatuur nog stevig merkbaar. Op mijn eerste werkdag werd ik ook geacht ’s middags een paar uur op de bibliotheek voor volwassenen in de uitlening te staan. Dat had ik  tijdens de stage niet gedaan, dus dat was nieuw voor mij. Als snel kwam een klant mij wat vragen. Zij wilde weten of de bibliotheek een bepaald boek had. Dat was het geval, de titel was te vinden in de catalogus. Er stond een geel tekentje op de cataloguskaart dat ik niet kende.  Ik kon het boek niet in de kast vinden, dus moest bij een collega even navragen wat dat tekentje betekende. “Gifkastje”…. zei ze. Hetgeen betekende dat het boek op de ‘Katholieke index’ geplaatst was, in een apart kastje stond, waarvan uitsluitend de directrice van de bibliotheek een sleutel had. Zij moest er dus bijgeroepen worden, de klant  bekijken, beoordelen en zeggen of hij of zij dat boek mocht lezen. Zelfs in 1969 vielen mijn schoenen uit van verbazing bij deze gang van zaken!
De directrice van die R.K. bibliotheek Haarlem heette Mejuffrouw Clara Vinkenburg en was toen ik daar kwam werken bijna aan haar pensioen toe.

Zij deed omdat het bibliotheekwerk kennelijk voor haar toch heel inspannend was ’s middags een dutje op haar kamer, dus was op die tijd niet beschikbaar om de klant, die het index boek wilde lezen te beoordelen, want de deur van haar kamer was op slot. De klant moest op een later tijdstip terugkomen om te horen of de directrice toestemming zou geven of het boek aan haar uitgeleend kon worden. Helaas kan ik mij niet herinneren om welk boek het ging op die eerste werkdag van mij.  Later heb ik de inhoud van dat ‘gifkastje’ regelmatig bestudeerd en ik kan mij herinneren dat bijvoorbeeld de schrijver Jan Wolkers daar ruim in vertegenwoordigd was.
Ik heb op een later tijdstip nog wel eens info opgezocht over de ‘Index librorum prohibitorum’, zoals de officiële richtlijn van het Vaticaan over de ‘verboden’ boeken’ heette. Uit die info begreep ik dat deze officiële richtlijn in 1966 al was opgeheven. Dus waarom dat ‘gifkastje’ in 1969 nog steeds aanwezig was in de katholieke bibliotheek van Haarlem is voor mij een raadsel. Het zou zomaar kunnen dat mejuffrouw Vinkenburg daar de hand in had. Het was namelijk zo dat nadat mejuffrouw Vinkenburg niet lang daarna daadwerkelijk met pensioen ging het ‘gifkastje’ al snel werd opgeheven.