Getrouwd.
Hoofdstuk 1 werd afgesloten met het huwelijk van Willem Reindersma en Lefferdina Süthoff in 1906. Hoofdstuk 2 gaat vanaf dit punt verder.
In december 1906 traden Willem en Lefferdina met elkaar in het huwelijk. Beide zaten zij op de kweekschool in Groningen. Lefferdina zat een paar klassen lager. In 1906 werkt Lefferdina op een school in Amsterdam maar zij neemt in december 1906 ontslag. Willem is druk in de weer met zijn studie wis- en natuurkunde. Het huwelijk vindt plaats in ’s Gravenhage.
In mei 1907 trouwt Willems oudere broer Sake met Tetje Brandinga.
Het Nederlandsch lyceum.
De oprichting van Het Nederlandsch lyceum in Den Haag in 1909 houdt nauw verband met de oprichting van de Haagsche schoolvereeniging in 1901. Bij de oprichting van die school was opvoeder Jan Ligthart betrokken en een aantal andere
mensen die zich later ook ingezet hebben bij de oprichting van het Nederlandsch lyceum. Voordat het lyceum werd opgericht werd in 1905 een ‘vervolgschool’ opgezet. Deze vervolgschool zou dienen als de onderbouw van het lyceum dat men van plan was te openen. Deze vervolgschool zou 3 klassen tellen en zou zoveel mogelijk een gemengd klassen- en vakken systeem invoeren. De vervolgschool zou gehuisvest worden bij de Haagsche schoolvereeniging aan de Nassaulaan.
Op het gebouw van de Haagsche schoolvereeniging werd een nieuwe verdieping geplaatst. In mei1905 had Rommert Casimir een voordracht gehouden bij de Haagsche schoolvereeniging en de mensen die bezig waren met de plannen voor het oprichten van de vervolgschool en het lyceum o.a. Jan Ligthart en Prof. Dr. H. Lorenz, die in 1902 de nobelprijs voor Natuurkunde had ontvangen, zouden hem graag als rector zien.
Dus toog men naar Groningen waar Casimir les gaf aan de meisjeskweekschool aldaar.
Casimir had daar wel oren naar en op zijn advies werd ook Willem Reindersma gevraagd, hij zou directeur van de H.B.S afdeling van het nieuw op te richten lyceum worden.
En zo geschiedde, Casimir en Reindersma kwamen beide vanuit Groningen naar den Haag. Zoals bekend hadden ze samen de kweekschool in Groningen bezocht en daar succesvol examen gedaan.
Op 11 januari 1909 werden beide aangesteld door de directeuren van het Nederlandsch lyceum. Rommert Casimir als rector en Willem Reindersma als directeur van de H.B.S. afdeling.
Eind maart 1909 wordt er in het gebouw van de Haagsche Schoolvereeniging een avond georganiseerd waar Rommert Casimir tekst en uitleg geeft over de plannen van het Nederlandsch lyceum. De opkomst is groot en na de pauze kunnen er vragen gesteld worden.
En dan…op 9 september 1909 wordt het lyceum geopend en kunnen de leerlingen in de klassen plaatsnemen. Die eerste leerlingen zaten vanaf 1905 al op de vervolgschool van de Haagsche schoolvereeniging en vormden nu de eerste klassen van het lyceum. Één van de belangrijkste kenmerken van het lyceum was natuurlijk dat de schoolkeuze voor de vervolgopleiding, gymnasium of H.B.S twee jaar werd opgeschoven. Pas in de derde klas hoefden de kinderen die keuze te maken. Dat hield dus in dat Grieks en Latijn pas ná die twee jaar onderwezen ging worden. En tijdens de jaren die volgden op de opening was daar zo hier en daar veel kritiek op.
Het lyceum had in de beginperiode geen wettelijke status en die kant van de zaak heeft heel veel strijd en overleg opgeleverd in de jaren die volgden na de opening. Het lyceum kreeg al snel veel navolging. Het eerste lyceum dat volgde was het R.K. lyceum voor meisjes in ’s Gravenhage, dat werd in 1915 geopend. In 1920 werd het Kennemer lyceum in Bloemendaal geopend. Dat was de school waar mijn vader in 1921, toen hij samen met zijn oudste broer uit Nederlandsch-Indië kwam om de middelbare school te gaan volgen les kreeg.
Maart 1910 doet Willem Reindersma doctoraal wis- en natuurkunde op de universiteit van Groningen. Twee maanden later vieren Willem en Lefferdina feest in Tolbert.
Willems ouders zijn dan 40 jaar getrouwd en dat wordt in Tolbert gevierd. Daar wonen zijn ouders nog steeds.
Dit is een foto van het Nederlandsch lyceum uit 1910. Ik vond hem op de site http://haagsescholen.nl/ . Op de ze site prachtige oude foto’s.
Op deze foto zien zien we op de tweede rij Willem Reindersma (links) en Rommert Casimir (rechts) precies in het midden zitten tussen leerlingen en docenten.
In oktober van datzelfde jaar wordt op het Nederlandsch lyceum een groot sportfestijn gehouden. In de Haagsche courant van vier oktober staat in een verslag het volgende te lezen: Alle leerlingen zijn aanwezig bij het feest. Óók heel veel broertjes zusjes, ouders en andere belangstellenden geven acte de préseance. Wie er ook in groten getale aanwezig zijn ‘jochies van de straat’, jochies uit de buurt die komen kijken wat daar allemaal aan de hand is. En hoewel ze in het begin als ze al te opdringerig zijn weggestuurd worden mogen ze na verloop van tijd toch ook meegenieten van de traktaties.
Reinder Willem wordt geboren.
Vier april 1911 wordt het eerste kind van Willem en Lefferdina geboren, een zoon, zijn naam is Reinder Willem.
Eind april neemt Willem zitting in een commissie die zich gaat bezighouden met het vervaardigen van schoolfilms ten behoeve van het onderwijs.
Eerste steenlegging en bouw van het Nederlandsch lyceum.
En in datzelfde jaar wordt in september de eerste steen gelegd voor het nieuwe schoolgebouw van het Nederlandsch lyceum.
Het nieuwe schoolgebouw gaat gebouwd worden op de terreinen van een vroegere bloemisterij tussen de Parkstraat en de Willemstraat.
Eind maart 1912 vraagt Lefferdina via een advertentie in de krant per 1 mei 1912 om een flinke dienstbode. Zij moet buiten het huishouden doen óók goed kunnen koken. De was daarentegen wordt buitenshuis gedaan.
Lefferdina en Willem wonen op dat moment in de 2e Schuytstraat 206 in Den Haag.
Begin mei 1912 is het zover. Het nieuwe schoolgebouw van het Nederlandsch lyceum wordt geopend.
Het nieuwe gebouw ziet er, volgens beschrijvingen in de krant, prachtig uit. Er zijn 12 klaslokalen, mooi ingerichte lokalen voor scheikunde, natuurkunde, aardrijkskunde, tekenen en ook nog een groot gymnastieklokaal.
Er is een bibliotheek. De bovenste verdieping is voor het gymnasium, de midden verdieping is voor de gezamenlijke onderbouw en de benedenverdieping is voor de H.B.S waar Willem Reindersma de directeur is. Er is natuurlijk een aparte kamer voor rector Rommert Casimir en omdat het gebouw een plat dak heeft is er op dat dak mogelijkheid om sterrenkundige waarnemingen te doen. Bovendien is er een ruime schooltuin. Er werden ter gelegenheid van de opening mooie geschenken gegeven. Zo schonken de ouders van de leerlingen bijvoorbeeld een kinematograaf, zodat in de gymzaal kinematografische voorstellingen gegeven kunnen worden.
Natuurlijk zijn er allerlei hoogwaardigheidsbekleders aanwezig bij de opening. zoals de minister en de burgemeester, inspecteurs van het onderwijs en allerlei andere mensen. De openingsrede wordt gehouden door de heer Limburg, lid van de tweede kamer en voorzitter van het curatorium van het lyceum. In die openingsrede een overzicht van de voorgeschiedenis van het Nederlandsch lyceum en wie zich daar allemaal met verve hadden ingezet. Bij deze opening heet er nog geen eindexamen plaatsgevonden, het lyceum is ten tijde van deze opening drie jaar bezig en de leerlingen zijn nog niet aan toe aan een eindexamen, maar de spreker heeft er vertrouwen is dat alles goed zal gaan in de toekomst. Nadat nog enige sprekers aan het woord geweest zijn kan ieder die aanwezig is bij de opening een rondgang maken door het gebouw.
Er wordt in zomer van dat jaar van 21 – 30 juli in Amsterdam een vakantiecursus Pedagogiek gehouden. Rommert Casimir zal daar één van de inleiders zijn. De cursus is bedoeld voor onderwijzers en onderwijzeressen. De kosten voor deze cursus zijn 10 gulden.
Willem geeft een boek over meetkunde uit en Aukjen wordt geboren.
Er komt in juni van dat jaar een boek over vlakke meetkunde uit. Dat boek is geschreven door Willem Reindersma. Ingenaaid kost het boek 90 cent en gebonden 1 gulden en 10 cent.
Op 24 oktober 1912 komt het tweede kind van Willem en Lefferdina ter wereld. Een meisje dit keer. Aukjen Heilke heet ze. In 1947 wordt zij mijn moeder.
Ik heb een blog geschreven met behulp van alle felicitaties die Willem en Lefferdina hadden gekregen naar aanleiding van de geboorte van Aukjen Heilke, hun dochter.
Rommert Casimir.
In hoofdstuk 1 van het verhaal over Willem Reindersma is Willems vriendschap met Rommert Casimir al even ter sprake gekomen. En ook omdat ze samen zijn begonnen op het Nederlandsch lyceum wil ik op deze plek ook Rommert Casimir wat nader aan de lezer voorstellen.
Hij werd evenals Willem in 1877 geboren. Hij kwam op 29 september ter wereld als Rommert Kasimier. Zijn achternaam is op 20-2-1932 per Koninklijk Besluit veranderd in Casimir.
Hij werd geboren in Kollum in het noordoosten van Friesland. Zijn vader overleed toen Rommert een half jaar was. Hij was de jongste van zes kinderen. Zijn moeder stond er toen alleen voor. Zij was gelukkig een energieke en intelligente vrouw en een aanhanger van Abraham Kuyper die zich bij de gereformeerde kerk aansloot. Omdat ze vaak hardop de bijbel las en Rommert dan met haar meekeek leerde hij al vroeg lezen.
Eerst ging hij naar de lagere school in Kollum, later verhuisde het gezin naar Groningen en toen bezocht Rommert daar de lagere school.
Op die school viel hij door zijn intellectuele gave op bij één van de onderwijzeressen.
Zij spoorde hem aan om na de lagere school een onderwijzersopleiding te doen.
Naar aanleiding daarvan bezocht hij eerst de christelijke normaallessen, maar na enige tijd stapte hij over op de openbare normaallessen in Groningen die waren beter van kwaliteit. Ná deze overstap werd het duidelijk dat Rommert twijfels begon te krijgen bij het gereformeerde geloof.
Toen hij de normaallessen nog volgde las en studeerde Rommert ontzettend veel.
In april 1896 slaagde hij voor het onderwijzersexamen en al snel daarna kreeg hij een baan als dorpsonderwijzer. Al snel maakt de hij de overstap naar de stad Groningen. Ook daar werd hij onderwijzer en hij bleef doorstuderen. Hij haalde de L.O. akte Frans en tevens de hoofdakte. In deze tijd heeft hij Willem Reindersma leren kennen die ook op de Kweekschool in Groningen zat.
In deze tijd leerde hij Theo Thijssen kennen, die in latere jaren de schrijver was van Kees de jongen en zat samen met hem in de redactie van het kwekelingenblad ‘Baknieuws’.
In 1899 kreeg Rommert een baan als leraar Nederlands en opvoedkunde aan de opleiding voor de hoofdakte in Groningen. Hier leerde hij zijn toekomstige vrouw kennen, Teunezien Dina Borgman, die deze opleiding volgde.
In 1902 werd hij ook nog leraar Nederlands en Aardrijkskunde aan de Gemeentelijk kweekschool voor onderwijzeressen in Groningen.
In 1900 had Rommert staatsexamen-A gedaan en was hij begonnen met een studie wijsbegeerte aan de Groningse universiteit. Hij kreeg daar les van Prof. D. Heymans die grote indruk op hem maakte. In 1903 deed hij kandidaatsexamen wijsbegeerte.
Steeds meer activiteiten gaat Rommert Casimir ontplooien naast zijn leraarschap. Met Jan Ligthart wordt hij mederedacteur van het blad ‘school en leven’ een pedagogisch tijdschrift.
Door Ligthart komt Rommert in 1905 in aanraking met de Haagsche Schoolvereeniging. Ligthart was daar directeur. Deze school wilde met moderne onderwijsmethoden een vervolgschool inrichten. Casimir stelde voor om de eerste drie jaren gemeenschappelijk in te richten en pas daarna te splitsen in gymnasium en H.B.S. Op die manier kon de schoolkeuze worden uitgesteld.
In 1905 verhuisd Rommert Casimir net getrouwd naar ’s Gravenhage. Hij wordt eerst directeur van de 3-jarige vervolgschool waarmee men ondertussen is begonnen en in 1909 wordt hij rector van de nieuwe school die men ‘Nederlandsch lyceum’ noemt.
Rommert gaat daar Nederlands en geschiedenis geven. Voor geschiedenis moest hij eerst een tentamen doen en kon toen per KB les gaan geven.
Juni 1911 doet hij doctoraalexamen wijsbegeerte in Groningen.
Rommert Casimir blijft tot 1930 rector van het lyceum. In dat jaar moet hij om gezondheidsredenen zijn functie als rector neerleggen.
Rommert Casimir neemt in 1930 afscheid als rector.
Onder zijn leiding heeft het Nederlandsch lyceum zich heel voorspoedig ontwikkelt. Het lyceum kreeg ook veel navolging. Vele nieuwe lycea weren opgericht na die tijd.
Op het Nederlandsch lyceum werkten veel enthousiaste docenten en Casimir introduceerde enkele onderwijsvernieuwingen zoals ouderavonden, klasseavonden, werkweken, schoolreizen, schoolclubs voor toneel, muziek en sport, handenarbeid enz.
In 1912 vatte de Maatschappij tot nut van ’t algemeen het plan op om bij de Rijksuniversiteit Groningen een leerstoel pedagogiek in te stellen. Men wilde daar graag Rommert Casimir als professor aanstellen hoewel hij niet gepromoveerd was. Casimir wilde wel maar onder druk van het Nederlandsch lyceum heeft hij het niet gedaan en is rector gebleven bij het lyceum. In 1917 verzocht het Nederlandsch lyceum de Rijksuniversiteit van Leiden om binnen de faculteit letteren en wijsbegeerte een bijzondere leerstoel te stichten met Casimir als hoogleraar. Dat gebeurde.
Naast zijn werk als rector en hoogleraar ontplooide Rommert Casimir vele activiteiten. Hij gaf veel lezingen schreef meerdere boeken.
Rommert voerde als vrijzinnig liberaal en vrijzinnig protestant graag overal het woord waar hij de gelegenheid kreeg vrijuit te spreken.
In 1950 is Rommert Casimir met emeritaat gegaan. In 1957 is hij op 13 maart overleden.
Hij had 1 zoon en 2 dochters.
Zoon Hendrik Brugt Gerhard (Henk) Casimir was een bekend Natuurkundige.
Hij gaf les op diverse universiteiten en was o.a. de eerste president van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen.
Ik heb deze gegevens uit:E. Mulder, ‘Kasimier, Rommert (1877-1957)’, in Biografisch Woordenboek van Nederland. URL:http://resources.huygens.knaw.nl/bwn1880-2000/lemmata/bwn4/kaisimie [12-11-2013]
De laatste jaren in Den Haag.
Eind 1912 gaat Rommert Casimir een cursus wijsbegeerte geven aan de Rijks Hoogere Land- tuin- en Boschbouwschool in Wageningen.
Tijdens een jaarvergadering van Pro Juventute begin januari 1913 houdt Rommert Casimir een lezing over een pedagogisch onderwerp met als titel: van Rousseau tot Ellen Key.
In januari 1913 komt een tweede deel uit van een boek over Vlakke meetkunde, geschreven door Willem Reindersma.
In juli 1913 zal er in Amsterdam weer een vakantiecursus pedagogiek gehouden worden waar Rommert Casimir ook weer les zal geven.
In juni 1913 gaat Rommert Casimir in het bestuur van de Haagsche schoolvereeniging zitten om de aansluiting tussen de twee scholen nog beter te regelen.
Eind September 1913 geeft Casimir een lezing over ‘Godsdienstige Poëzie’ aan de Vrijzinnig-Godsdienstige studentenvereniging in Groningen.
Op 10 oktober 1913 houdt Casimir een lezing in Deventer over ‘Domme kinderen’. Bij die lezing was er zo’n grote opkomst dat de grote zaal van de schouwburg in Deventer gebruikt moest worden i.p.v. de foyer.
Ook Willem Reindersma geeft lezingen. Eind maart 1914 geeft hij een lezing: ‘Het ware bestaan der moleculen’ aan de Ned. Ver. Van Weer- en sterrenkunde in ’s Gravenhage.
Op 4 februari 1915 overlijdt Aiko Süthoff, de vader van Lefferdina. Hij is dan 75 jaar. Hij woont in Groningen. Moeder Heilke Dupree wordt weduwe.
In maart 1915 houdt Willem Reindersma voor de ouders van de leerlingen van het Nederlandsch lyceum een lezing over ‘De betekenis van het onderwijs in de Natuurkunde en de inrichting ervan op het Lyceum’.
November 1915 is Willem Reindersma een van de aanbevolenen voor een baan als directeur van de Gemeentelijke Kweekschool in Rotterdam.
In april 1916 wordt er afscheid genomen van Willem als directeur van de H.B.S. afdeling van het Nederlandsch lyceum. Hij wordt directeur van de gemeentelijke kweekschool in Rotterdam.
Als afscheidsgeschenk krijgt hij een eikenhouten klok en veel lovende woorden. Ook krijgt hij een pedagogische encyclopedie én een fauteuil. Vriend Rommert Casimir viel het moeilijk om een afscheidswoord te spreken.
Natuurlijk sprak Willem een dankwoord uit en daarna hielden Willem en Lefferdina een afscheidsreceptie.
Diashow.
Hier volgt een fotoserie uit de eerste jaren in Den Haag. Er zijn foto’s in Den Haag genomen en in Groningen.
Het vervolg van de verhalen over Willem Reindersma is te lezen in deel 3:
Ons soort mensen 
Rommert Casimir neemt in 1930 ascheid als rector.
In deze regel ook even de fout halen.
Dank weer! Ben alles nauwgezet nagegaan en heb inderdaad enige tikfouten eruit gehaald.
Mooi verhaal. Hier en daar zit nog wel een tikfoutje.